De manier waarop de samenleving met psychiatrische patiënten omgaat, heeft in de loop van de tijd opmerkelijke veranderingen ondergaan. Tot ver in de achttiende eeuw beschouwde men geesteszieken als ‘onproductieven’ die achter slot en grendel hoorden.
Pas aan het eind van de achttiende eeuw drong het besef door dat psychisch gestoorden wellicht behandeld konden worden in speciaal voor hen gebouwde inrichtingen.

Tal van revolutionaire ontwerpen voor nieuwe typen ziekenhuizen en gestichten kwamen tot stand, waarbij het welzijn van de patiënt als uitgangspunt werd genomen.

De steeds wisselende opvattingen over de therapeutische betekenis van de fysieke en sociale omgeving van de patiënt komen in deze ontwerpen duidelijk naar voren.
Werden psychiatrische ziekenhuizen eerst bij voorkeur in een natuurlijke, bosrijke omgeving gesitueerd, later werden veel inrichtingen – in het kader van een zo groot mogelijke integratie van de patiënt in de samenleving – juist in een stedelijke context gebouwd. 

De architectuur van het psychiatrisch ziekenhuis geeft een overzicht van de architectuur van het psychiatrisch ziekenhuis in de negentiende en twintigste eeuw, waarin de wisselwerking tussen architectuur, de psychiatrie en de ontwikkelingen in de samenleving centraal staat. 

Met bijdragen van:  
Gerrie Andela, Evelien van Es, Ida Jager en Cor Wagenaar